Dag 4:Nazca- Arequipa (nachtbus)
Even luieren in Nazca; de piramiden van Cahuachi en 2000 jaar oude aquaducten; 10 uur in de nachtbus naar Arequipa
Vanmorgen hebben we de tijd aan onszelf! We slapen iets langer, ontbijten in alle rust, en wandelen naar de Plaza de Armas van Nazca. Bijna elke stad hier heeft zo’n plein. De steden zijn hier vaak bloksgewijs gebouwd (makkelijk bij het zoeken van de weg) en één blok is dan onbebouwd gebleven en dat is dan het Plaza Mayor of Plaza de Armas. Vroeger werden hier de wapens verdeeld onder de verdedigers in tijden van nood. Vandaar de naam. Ook hier is dus zo’n plein. Mooi ruim met veel groen en bankjes. Die in de schaduw zijn allemaal bezet. Toch vinden we een plekje en zitten daar een tijd te kijken naar wat er voorbij komt en wat er gebeurt. In de zon is het warm. Ik denk aan thuis: november, koud, regen, mist. Tegen twaalven lopen we terug, zetten de reistassen bij elkaar in de receptie en tegen enen gaan we een plek zoeken om te lunchen. Gisteravond aten we in een restaurantje waar het diner heel goed was. Precies weet ik niet meer wat ik toen at. Het kan lomo saltado geweest zijn: een vleesgerecht met uien en aardappels door elkaar heen geroerbakt, of een trucha a la plancha: gebakken of geroosterde forel, maar ook een lama- of alpacabiefstukje kunnen ze hier heerlijk klaarmaken. Het eten is in Peru (en de andere landen overigens) bijna altijd goed. Dus we zoeken ditzelfde restaurantje weer op en bestellen daar, gezeten in een soort overdekte binnentuin naast een metershoge cactus, een lekkere pizza. Heerlijk, zo ontspannen eten met z’n beiden. Niets tegen de groep (die hebben we wel eens heel wat slechter getroffen) maar je wilt er ook wel eens aan ontsnappen. Vlak achter ons bouwt een man op een podium zijn installatie op: hij fluit op de panfluit die elektrisch wordt versterkt en met effect wordt uitgerust. Veel bijval krijgt hij niet. Na een poosje houdt hij het voor gezien. Er zal een punt komen op deze reis dat ik geen panfluit meer kan zien! En dat ik El condor pasa niet meer kan horen! Overal bandjes die overal hetzelfde uitgedost zijn en overal hetzelfde repertoire hebben. Wat een heerlijkheid dinsdag na de reis: boodschappen doen en Bonnie Raitt aan in de auto, ‘Storm warning’, ‘Something to talk about’, dat soort werk.
Piramide van adobe
Tegen half drie gaan we op excursie. Doel is de piramide van Cahuachi. De naam is Quecha voor “van waar je kijkt”. (En Quecha is de oorspronkelijke taal van de Inca’s en nu een van de drie talen die officieel in Peru gelden, naast het Spaans en het Aymara, dat vooral in de buurt van het Titicacameer gesproken wordt.) Eigenlijk is er niet sprake van één piramide maar van ’s wereld grootste ceremoniële gebied van maar liefst 24 km2. Een Italiaanse archeoloog is sinds 1982 bezig met het letterlijk ont-dekken van de piramides. Het oude ceremoniële complex werd tussen 400 en 450 n. Chr. ontwikkeld en men denkt dat hier het concept van de Nazca-lijnen bedacht werd. Hoewel er 36 piramiden zijn (in 2008 is er weer een ontdekt door gebruik te maken van satellietbeelden), bekijken wij alleen de hoofdconstructie, de ‘Grote Piramide’, die 28 m hoog is, en 110 bij 100 m groot in oppervlak. Er zijn 7 ‘verdiepingen’ gebouwd van adobemuren (adobe is in de zon gedroogde/ gebakken klei). De adobe is van dezelfde kleur als het omringende land. De beste tijd om dit complex te bezoeken is ’s morgens. Nu wij er in de namiddag zijn, is het er inderdaad vervelend heet. De zon brandt ongenadig op je kruin als je geen petje of zo op hebt. Een flesje water is een must. Als gids hebben we een Engels sprekende man die archeologie heeft gestudeerd. Hij is enthousiast genoeg. Helaas mogen we de piramide zelf niet op en ook niet lopen tussen de muren. Ik zie niet in waarom men dat, zeker onder begeleiding van een deskundige gids, niet toestaat, want dat zou wel meerwaarde aan het bezoek geven. Tijdens ons bezoek is men nog bezig met werkzaamheden. Over een maand, zegt de gids, is werken hier bijna onmogelijk, zo heet is het hier dan. We lopen een eindje richting de piramide zodat we er een goed zicht op hebben. De gids vertelt allerlei wetenswaardigheden en laat details zien waar je normaal overheen kijkt.
Langs de Nazca-rivier rijden we naar een antieke begraafplaats, waar botten en menselijke haarstrengen nog open en bloot verspreid over het terrein liggen. Grafrovers hebben ook hier huisgehouden. Een lugubere plek, zo met al die zongebleekte botten en schedels voor je voeten. Je mag er tussendoor lopen. Met enige schroom doe ik dat ook. Alleen in dit superdroge klimaat kunnen menselijke resten zo lang zo open in de buitenlucht bewaard blijven. Langs de rivier staan Huarango-bomen, ongeveer de enige soort die in dit harde klimaat wil groeien. Ze hebben heel hard en dicht hout, dat gebruikt wordt bijv. in de pisco-stokerij om de draaipers van te maken. De bomen groeien soms in grillige vormen.
Gouden gloed
De zon neigt al wat meer naar de horizon. Gelukkig: de ergste warmte is dan voorbij. Het licht wordt warm geel en zet het groen van het Ocogalla aquaduct in een gouden gloed. Hier in de buurt zijn meer van deze kunstmatige waterlopen. Eeuwen geleden zijn ze geconstrueerd. Het aquaduct eindigt hier in een soort kurkentrekker vorm, zodat je gemakkelijk naar het water toe kunt lopen langs een soort van ronde terrassen. Water is in deze streken natuurlijk heel kostbaar en men besteedde veel moeite en energie om het daar te krijgen waar men het hebben wilde. De aquaducten zijn van ver voor de Inca-tijd, misschien wel meer dan 2000 jaar oud. Het water wordt gebruikt door de boeren voor irrigatie en komt uiteindelijk van de besneeuwde Andestoppen. Naast het aquaduct staan wat Hollandse koeien een beetje somber naast wat cactussen. Veel te grazen is er niet voor ze. Diedrik haalt wat luizen van de cactusplanten en knijpt er een stuk in zijn hand. Er komt een knalrode kleurstof uit die maar moeilijk te verwijderen valt.
Hazenslaapjes in de nachtbus
We eten samen met de groep in een ander restaurantje dan gisteren. Lomo saltado en Riet heeft pollo saltado, resp. rundvlees en kip met uien, rijst en patatjes. Jammer dat de patatjes bedolven zijn onder de rest, zodat ze papperig worden. Verder is het wel lekker. Tegen negen uur lopen we naar het busstation. De koffers zijn daar al. We zullen hier de nachtbus naar Arequipa nemen. Dat gaat allemaal professioneel. Diedrik heeft gezorgd voor de kaartjes, -alleen niet zo goed want iedereen kan mee behalve hijzelf. Hij moet met een andere bus achter ons aan. Er zijn tickets op naam, je moet je paspoort tonen en je wordt gefilmd. En dan mag je gaan zitten, wij bovenin. Het is een luxe bus met vier gestuurde wielen vooraan (!) en met luxe stoelen. Die zijn verstelbaar en er is een soort klep waarop je je voeten kunt leggen. Veel ruimte is er dan niet meer. Het is warm bovenin de bus, kennelijk zijn buschauffeurs hier bang dat ventilatie geld kost of zo, want ik merk vaker op dat ze de ventilatie uitzetten als we gaan rijden. Eerst draait er ook nog een vervelende film op het tv-tje waarin de hoofdpersonen nogal tegen elkaar schreeuwen, zodat ik maar moeilijk in slaap kom. Riet slaapt helemaal niet, en ik doe wat hazenslaapjes deze nacht. Dan word je wakker van felle lampen die de bus beschijnen (een of andere controle), dan van kramp in je voet of een verrekte spier in je nek. Om tien uur vertrekt de bus en half acht de volgende morgen stappen we uit. We hebben in het laatste uur van de rit een paar koekjes en een verfrissingsdoekje gekregen van de stewardess. Dat is in plaats van de douche. Ach, je zit wel comfortabel, maar een goede of zelfs redelijke nachtrust wil ik dit toch niet noemen.
hotel de leugenbank Nasca stad
"mijn twee schatten"
De Cahuachi piramiden
archeologen aan het werk
adobe bouwwerk
Huarango bomen aan de rivier
Even verder een simpel graf op een nog simpeler begraafplaats.
(Inca Kola is een Peruaans product, fluorescerend geel van kleur en zo zoet dat je tanden er subiet van uitvallen. Ik heb het daarom maar niet geprobeerd, ondanks dat ik wel in ben voor typische streekproducten.)
historische graven, nadat grafrovers hun 'werk' deden
een grapjas heeft er nog iets vrolijks van gemaakt
menselijk haar van eeuwen geleden
Het Ocogalla aquaduct.
Meer dan twee millennia oud en nog mooi in tact. De bomen vormen wel een bedreiging voor de infrastructuur, gaf de gids aan. Ze geven wel een mooi accent aan het geheel, trouwens.
aanvoerkanaal van het aquaduct