KAART van deze route

Dag 3: Ica – Nazca

Vlucht boven de beroemde Nazca-lijnen en bezoek Chauchilla-begraafplaats

Om zeven uur zitten we de volgende morgen in de bus voor de volgende etappe. We hebben redelijk geslapen, ik althans. Riet heeft altijd al meer moeite met slapen en onderweg al helemaal. Al gauw wordt het landschap ruiger, bergachtig. De uitlopers van de Andes. We hebben een fotostop op een punt waar de weg met serpentines door ruige, kale bergen slingert. Er groeit geen spriet. In tegenstelling tot een rivierdal dat we later zien, waar warempel enige landbouw bedreven wordt. Een volgende stop is op een hete plek tussen de bergen, waar op de wand van een berg nog maar betrekkelijk kort geleden geogliefen, rotstekeningen, ontdekt zijn. Met de telelens zijn ze goed te zien. Het zijn raadselachtige afbeeldingen waarvan sommige op een primitief legopoppetje lijken. Als ik de blik afwend naar de andere kant, bekruipt mij een raar gevoel dat ik waarschijnlijk niet mag hebben: twijfel. Ik zie daar namelijk ook geogliefen, maar deze zijn onmiskenbaar nog heel jong want gesteld in ons moderne alfabet. Wie zegt mij dat die poppetjes…? Nee, natuurlijk niet, die zijn ‘echt’. Ja toch? 

Nazcalijnen

Nee, dan de Nazca-lijnen. Die zijn onomstreden ‘echt’. De Unesco heeft ze zelf goedgekeurd, dus dan zit het wel goed. De lijnen zijn gemaakt tussen 200 v. Chr. en 600 na Chr. Ze stellen geometrische figuren maar ook bv. dieren voor. Ze zijn honderden meters groot en ca. een halve meter diep. Ze liggen hier op een zeer droge hoogvlakte waar volgens Wikipedia weinig of geen wind is. Ik constateer dat dat laatste niet helemaal juist is: het waait namelijk wel. En droog, ja, maar uit de lucht zie je heel veel wat vroeger rivierbeddingen geweest moeten zijn, volgens mijn bescheiden waarneming. Elders las ik, dat het juist de wind is die de lijnen open blijft blazen. Verschillende meningen dus. Nog veel meer verschil van mening is er over het doel en de betekenis van de lijnen. Ik ga daar niet op in. Op diverse websites is daarover heel veel te vinden. 

Het merkwaardige is dat de lijnen op de grond nauwelijks waarneembaar zijn maar vanuit de lucht des te beter. Dus dat is wat wij gaan doen. Eerst nog vrij onschuldig, namelijk door op een metalen toren te klimmen, maar later serieus vanuit een vliegtuig. De toren staat langs de Panamericana Sur, de snelweg, waar we toch langs komen. Het is een buizenconstructie die de investering al wel heel vaak opgebracht moet hebben. De toegang wordt voor ons betaald uit de pot dus ik wil niet weten hoeveel sol het is. Merkwaardig is dat je van deze geringe hoogte toch al een aardige indruk krijgt van de lijnen. De hagedis die hier te zien moet zijn, blijkt door de snelweg simpelweg door midden gesneden. Zo doen wij dat. Niks bocht in de weg. Ik herken er dan ook geen hagedis in, maar het lijnenspel zie ik goed. 

Geen cowboys

Naar het vliegveld van Nazca, Maria Reiche Neumann genoemd naar de onderzoekster die haar leven aan de Nazca-lijnen besteedde, is het niet zo ver meer. Ik had me eerlijk gezegd een houtje-touwtje vliegveld voorgesteld, zoiets als vliegveld Hoogeveen zeg maar, (met alle respect overigens). Een plek waar wat cowboys met kleine vliegtuigjes toeristen meenamen om ze die beroemde lijnen eens te laten zien, die indruk kreeg ik een beetje uit verhalen op internet, maar de werkelijkheid is anders. Heel wat serieuzer. Er is een terminal met balies van diverse vliegmaatschappijtjes. Bij één ervan moeten wij wezen: Aerodiana. Ook deze excursie is gelukkig thuis al betaald via het excursiepakket; het is namelijk de duurste van allemaal. Eerst moeten alle paspoorten ingeleverd worden. Hè? We gaan het land niet uit toch? Veiligheidsmaatregel. Je moet wel weten wie je toelaat in je mooie vliegtuig. Nou, op zich niet verkeerd. Vervolgens moeten we op de weegschaal. Weegschaal? Nee niet de bagage zoals gebruikelijk op een vliegveld, deze keer wij zelf. Wel mèt de rugzak op die je mee wilt nemen. Op deze manier schijnen ze de gewichtsverdeling in de vliegtuigen wat te kunnen plannen en beheersen. Nou, ook ‘n goede zaak, toch? Maar dan de securitycontrole! De jongeman die er bij staat, heeft duidelijk schik in zijn werk. Niet alleen mijn riem moet af (naast alle andere ijzerwaar die je zo op je lijf draagt als horloge, munten enz.), maar ik moet ook mijn schoenen uitdoen. Dit vind ik wel wat overdreven. Valt me mee dat ik mijn fles water nog mag houden. 

Kolibrie, aap, spin…

Na nog een half uurtje wachten mogen we ‘boarden’! Een officieel uitziende meneer neemt ons mee over het platform naar de gereed staande machine. Geen vier- of zeszitter, nee in deze Cessna 208 kunnen12 passagiers mee en er zijn twee piloten. ‘t Ziet er allemaal heel betrouwbaar uit. Voor zover ik het kan beoordelen verstaan de mannen hun vak, het opstijgen en landen gaat heel beheerst en op opzettelijke pogingen om de passagiers misselijk te maken kan ik ze ook niet betrappen. Ook daarvan wel verhalen op internet… Natuurlijk, om je goed de lijnen te laten zien, laten ze het toestel beurtelings op de linker- en rechterzijde kantelen in een bocht, zodat je alleen maar naar beneden hoeft te kijken. Tja, dat gaat wat plotseling, dus als je daar niet tegen kunt… Er zijn er wel in ons groepje die blij zijn dat ze weer vaste grond onder de voeten hebben. Ik heb er gelukkig geen last van en geniet van de vlucht van ruim een half uur. In tien minuten klimmen we naar 400 m hoogte. Alleen… het zien van de beroemde Nazca-lijnen dat valt nog niet mee. De captain kondigt via de speaker aan wat er te zien moet zijn, maar ik maak vaak maar een foto met het idee: misschien zie ik thuis op het scherm na wat fotobewerkingen wel een figuur, maar hier niet. Andere zijn trouwens heel duidelijk. De kolibrie is bij voorbeeld heel goed te herkennen. Lichte lijnen in een grauw grijs-bruin landschap. Een heleboel geometrische figuren zie ik wel. Een heel lange trechter en rechthoeken. Je krijgt toch wel bewondering voor de beschaving die in staat was dit soort tekeningen te maken; zo gaaf van vorm, terwijl ze zelf nooit het effect vanuit een vliegtuig hebben kunnen beoordelen. Ja, glimlach niet om deze opmerking want er zijn ook theorieën die beweren dat men destijds al over een soort ballonnen zou hebben kunnen beschikken, gevuld met lichte gassen. Het lijkt mij in alle bescheidenheid gezegd een nogal wilde speculatie. Maar nogmaals, ontzag voor de kunde van deze vroege beschaving, jazeker. 

Van bovenaf

Ik krijg een beetje de indruk dat de piloot wat meer op de rechterzij gaat dan op de linkerkant waar ik zit. Eerst een rechterbocht en dan ook nog even snel een linkerbocht. Maar ik zie toch heel wat en fotografeer ook vrij helder een aantal figuren. Later thuis blijkt dat ik de enige figuur die tegen een rotswand getekend is, en die ik dacht niet gezien te hebben, toch we op de foto heb staan. De astronaut, noemen ze die. Ook zo’n legopoppetje trouwens en het lijkt ook wel op de tekeningen die we eerder vandaag onderweg zagen. Ik zie hem thuis op het scherm heel duidelijk zelfs. Maar met een ongeoefend oog dit figuurtje herkennen in het nogal ingewikkelde landschap was mij niet gegeven. Duidelijk – op de foto althans- zijn ook de kolibrie, de condor, de aap, de spin, de boom en de handjes. Zelfs de walvis heb ik op de foto terug kunnen vinden. Intrigerend is het allemaal zeker.

Al met al vind ik het een heel interessante vlucht. Alleen al leuk om eens in zo’n klein toestel te vliegen, op geringe hoogte, dat vind ik al heel interessant. Ik hou ervan dingen van bovenaf te bekijken. Ik klim in vreemde steden ook graag op torens. Het uitzicht vanuit de Jin Mao-toren (421 m hoog) in Shanghai vond ik ook razend boeiend. (zie het fotoalbum van China op deze website). Indruk maakt ook de ongenaakbare kaalheid van dit landschap. En dan die scherpe afscheiding op plaatsen waar bevloeiing plaats vindt voor landbouw. En, zoals gezegd, ik zie heel veel vroegere rivierdalen. Dit gebied is niet altijd zo droog geweest als het nu is, dat is duidelijk. Het schijnt nu een van de droogste gebieden op aarde te zijn. Na afloop van de vlucht ontvangen de reizigers een certificaat van Aerodiana, de vliegmaatschappij, dat wij deze luchtdoop goed hebben doorstaan. Het ligt op mijn kamer. Van inlijsten is het nog niet gekomen. 

Mummies en grafrovers

Als iedereen van de groep weer terug is, klimmen we in de bus om in het stadje Nazca een broodje te gaan eten. Om half drie gaan we op excursie naar de archeologische opgravingen van Chauchilla, ongeveer 25 km van Nazca gelegen. De tocht ernaartoe gaat over een onverharde zandweg die flink stuift. Gelukkig dat we in een dichte bus zitten. Chauchilla is een begraafplaats uit het tijdperk van de Nazca-beschaving (tussen 200 en 1000 n.Chr.), ver voor die van de Inca’s dus. Grafrovers hebben de graven geschonden en beroofd en lieten de doden met wat potscherven achter. De doden zijn door natuurlijke uitdroging door het extreme klimaat gemummificeerd en de laatste jaren zijn de graven voor een deel hersteld en de mummies er weer in gezet, kijkend naar het oosten naar de zon, zoals ze er eenmaal in bijgezet moeten zijn. Door het droge en hete klimaat zijn de mummies, ondanks dat ze dus lange tijd gewoon ‘buiten’ lagen -en nu dus weer-, redelijk goed bewaard. Laat ik het zo zeggen: er is nog een mens in te herkennen, met haren (heel lange) en handen en voeten. Het is ergens wel wat luguber om hier tussen deze stoffelijke overschotten te lopen. Ik voel me ook bijna een grafschenner. Anderzijds wordt de enigszins verstilde sfeer ruw verstoord door een groep jongeren die een of ander feest vieren en straks ook een soort optocht zullen houden in klederdracht, en dat gaat gepaard met popmuziek die over het dodenterrein dendert. 

Onze gids vertelt me dat hij hier in de buurt geboren is, gestudeerd heeft in Lima maar weer teruggekomen is om bij zijn familie te wonen en bij deze cultuur waarmee hij zich verbonden voelt. Ik merk op dat hij wellicht een uitzondering zal zijn: de meesten die naar Lima trekken, komen niet weer terug naar hun geboortedorp. Dat beaamt hij. Hij spreekt goed Engels en is enthousiast over wat er allemaal te zien is. Hij heeft bij elk graf (er zijn er nogal wat) een nieuw verhaal. Dat vind ik wel knap want voor mij als leek geldt dat als ik er twee of drie gezien heb, de rest herhaling lijkt. We bekijken ook nog een piepklein museum dat bij de site hoort. 

Ten slotte bekijken we nog een traditioneel fabriekje van aardewerk dat dezelfde technieken nog toepast als waarmee oude culturen hun steenwaar bakten en beschilderden. Riet koopt een paar duifjes voor M&M en een klein schaaltje met mooi motief voor de buren. Helemaal ten slotte ‘moeten’ we nog langs een ex-mijnwerker die zal demonstreren hoe goud gewonnen werd en wordt. De man is of dronken of seniel of gewoon raar. Ik houd het op het eerste. Het bezoekje is in ieder geval een aanfluiting. Ik hoop niet dat we nog veel van dit soort gedwongen winkelnering mogen gaan meemaken. Na half zeven zijn we bij het hotel, Casa Andina in Nazca, terug en een half uur later staan we alweer paraat om samen te gaan eten. Goed eten en goed gezelschap. Na negenen zijn we terug op onze kamer. Casa Andina is een mooi hotel rond een binnentuin waarin palmen groeien. We maken nog even onze aantekeningen en redderen nog wat. Leven uit de reistas vergt enige organisatie en discipline.

 De weg naar Nasca (ook wel: Nazca) loopt weer door de woestijn die zich uitstrekt langs de kust van Peru en Chili. Het is daarom nog niet saai. Vaak zijn er wel bijzondere rotsen of grillige bergen te zien.

  uilopers van de Andes

 panoramafoto

 bergen met geogliefen

 Onderweg naar Nasca kom je aan de grote Panamericana autoweg deze geogliefen tegen. Ze zijn vrij recent ontdekt en schoongemaakt.

 De Metalen Toren, waar je tegen een kleine vergoeding op mag. Je krijgt dan een eerste indruk van de Nascalijnen.

 de 'handjes' vanaf de toren

 de boom

 vliegveld Nasca

 onze machine 

 de walvis

 links tegen de rotswand de beroemdste figuur, de 'astronaut'

 o.a. de aap

 de kolibrie

 de condor

 de spin

de handen en de boom bij de metalen toren

 vroeger een rivier 

 Nasca vanuit de lucht

Chauchilla, historische begraafplaats met mummies

  omgeving

 met het gezicht naar de opgaande zon

 natuurlijke uitdroging

 omgeving

 Een Datsun. In ieder geval staat dat erop...

 kindmummies in 't museum

               de ijsman poseert voor me

 uiltje in de woestijn