Een reis in 2015 door Centraal Azië: het reisverhaal met foto's over Kirgizië

Het derde land dat wij tijdens onze korte maar intensieve reis langs de Zijderoute aandoen, is Kirgizië. Dat is weer een totaal andere ervaring dan Turkmenistan en Oezbekistan. Kirgizië is een land waar je het als toerist vooral van de natuur moet hebben, in tegenstelling tot de beide andere landen, want daar lag het meeste accent op cultuur. We beginnen in de hoofdstad Bishkek, reizen dan helemaal om het meer van Issyk Kul met een dagje Karakol ertussen. In Bishjkek besluiten we onze reis en van daaruit keren we terug naar huis. 

Over Kirgizië

Kirgizië is ongeveer twee keer zo groot als Portugal, en ongeveer zes keer zo groot als Nederland met zijn 198.500 vierkante kilometer aan oppervlakte. Het land ligt helemaal ingesloten door andere landen (geen toegang tot zee dus): China, Kazachstan, Oezbekistan en Tadzjikistan. Het is een bergachtig land, maar liefst de helft van de totale oppervlakte ligt boven 3000 meter hoogte in het Tiensjangebergte. 

Het is een ex-Sovjetstaat (sinds 1936), die in de 19e eeuw al onder Russische invloed kwam. In 1991 werd het net als de andere door ons bezochte landen onafhankelijk en in 1993 kreeg het een grondwet die de president zulke verregaande bevoegdheden geeft dat het op een dictatuur gaat lijken. 

Als je de reisadviezen leest van het ministerie van BuZa dan denk je: moet dat wel goed gaan? Maar wij hebben gelukkig niets gemerkt van: * plotselinge spanningen, * demonstraties die kunnen leiden tot geweld, * veiligheidsrisico’s vooral in de hoofdstad Bishkek, * (zware) criminaliteit tegen buitenlanders, * terroristische groepen en aanslagen, * (zware) aardbevingen. De jonge gids die ons begeleidde, bedankte ons er aan het eind van de reis voor “dat we naar haar land hadden durven komen”. Och, ‘durven’, ik had het niet zo ervaren. 

Arm land

Wel merk je al snel als je in Bishkek rondloopt, dat Kirgizië een arm land is; een stuk armer dan de beide andere op onze reis. Aan de straten en veel gebouwen is al jaren geen noemenswaard onderhoud gepleegd, zelfs in het regeringskwartier vonden we het maar een verwaarloosde boel. Ook aan het wagenpark en de kleding van de mensen kun je het zien. De auto’s worden 2e hands geïmporteerd uit duistere landen, zegt onze Oezbeekse gids, die mee is om ervaring op te doen in dit land, want hij wil ook in dit buurland van zijn eigen land gaan gidsen. Het toerisme is wel in ontwikkeling. Zo heeft de overheid alle visumhinderpalen opgeruimd. Als je niet te lang blijft, kun je als Nederlander zonder visum het land in. Aan de noordkant van het Issyk Kul meer zagen we investeringen in toerisme, in resorts. In één ervan verbleven we een nacht. Aan de zuidkant zagen we ook zo’n investering trouwens, maar die was jammerlijk mislukt. Daar stond een geheel verlaten pretpark en enkele verwaarloosde, verlopen hotels. 

Ruim de helft van de bevolking leeft onder de armoedegrens. In de winkels is wel bijna alles te koop, maar slechts bereikbaar voor een klein deel van de bevolking. Het land bezit zelf nauwelijks natuurlijke hulpbronnen, in tegenstelling tot Turkmenistan en in misschien mindere mate Oezbekistan. Vooral na de uittocht van de Russen is de economie in het slop geraakt. Etnische spanningen tussen de Kirgiezen (73%) en Oezbeken (15%) en nog zo’n tachtig (!) verschillende bevolkingsgroepen, geweld, corruptie en georganiseerde misdaad spelen de slechte economische situatie alleen maar in de kaart. 

De mensen spreken Kirgizisch maar de dominante taal is het Russisch. 

Geschiedenis 

Recente geschiedenis: “In april 2010 zijn er opnieuw demonstraties met als aanleiding de arrestatie van oppositieleiders, onder wie de huidige president Almazbek Atambayev en pogingen van de zittende regering om de vrijheid van meningsuiting te beknotten en de media in hun werk te belemmeren. Op 7 april vielen ten minste tientallen doden bij bloedige betogingen, waarna de oppositie, onder leiding van Roza Otoenbajeva, de macht greep. Deze nieuwe regering zoekt vooral steun bij Rusland, omdat ze niet tevreden zijn over het beleid van Amerika. Na bemiddeling van Kazachstan, Rusland en de Verenigde Staten heeft de verdreven president Koermanbek Bakijev op 16 april 2010 ontslag genomen nadat hij naar de buurrepubliek Kazachstan gevlogen was. De macht is nu in handen van de oppositie. Die heeft echter nog problemen om de orde in de hoofdstad Bisjkek te herstellen.” (bron: Wikipedia). 

Geo

De rivieren van het land zijn onbevaarbaar, maar van groot belang voor de irrigatie en energievoorziening. Van de vele meren is het Issyk Kulmeer het grootste (6280 km²). Het meer is 182 kilometer lang en bij het breedste gedeelte 60 kilometer breed. Voornamelijk aan de noordzijde ervan is sprake van enig toerisme. Het is op het Titicacameer op de grens van Bolivia en Peru na, het grootste bergmeer op aarde. Maar net als veel rivieren en meren in Centraal Azië neemt de oppervlakte gestadig af: het meer wordt kleiner. Het meer ligt op 1600 m hoogte en is omringd door met sneeuw bedekte bergpieken. Toch is het meer relatief warm, het bevriest niet, vandaar de naam want die betekent ‘warm meer’. Hoewel er maar liefst 118 rivieren en stroompjes in het meer uitmonden, is er geen uitstroom en neemt de waterhoeveelheid zelfs af, jaarlijks met liefst 5 cm. Daardoor verzilt het water en is het zoutgehalte nu 2%. 

Lange tijd was het meer een rustpunt langs de Zijderoute. In de Russische tijd was het meer een vakantieoord voor hoge partijbonzen, maar uiteraard stortte die toeristenindustrie na 1991 in. In Cholpon Ata vind je nog overblijfselen uit die tijd: pensions, sanatoria e.d. Nu wordt er door Chinese investeerders weer geld gestoken in de ontwikkeling van het toerisme. 

Het land heeft een uitgesproken landklimaat met hete zomers en koude winters. 

De meeste mensen wonen op het platteland; sommigen zijn nog steeds rondtrekkende nomaden die in de bekende yurts wonen. Het is een jong land in die zin dat 34 % jonger is dan 15 jaar en slechts 4 % ouder dan 65. De meeste mensen hangen de Soennitische Islam aan, maar verder is de Russisch Orthodoxe kerk en de Katholieke kerk nog redelijk ruim vertegenwoordigd.