Dag 9 van onze reis langs de Zijderoute, Van Khiva naar Buchara 28 mei 2015
Kaart van de route: KLIK hier
Laveren om de kuilen
We hebben vandaag een flinke reis voor de boeg als we om acht uur vertrekken met onze bus. 480 km in de bus over een weg die zeer verschillend van kwaliteit is. Sommige stukken zijn nieuw: glad beton, twee gescheiden banen. Andere (grote) stukken zijn nog niet klaar (of de nieuwe ligt ernaast of ze zijn er in verschillende stadia mee bezig, of nog helemaal niet…) en daar is de kwaliteit redelijk tot gewoon slecht. Op die slechte stukken komt de bus maar moeizaam vooruit. ’t Is laveren om de kuilen heen. Ik moet zeggen: de chauffeur doet het voortreffelijk. Nergens heb ik me onveilig gevoeld en nergens werd het oncomfortabel. Niets dan lof dus. Veel verkeer komen we onderweg overigens niet tegen.
Vanuit de bus fotografeert Riet nog een poort van Khiva.
We steken de rivier de Amu Darya over.
de Amu Darya // Onderweg kom je controleposten tegen. Wij hebben er verder geen last van.
De beide chauffeurs zijn in de pauzes ook nog actief, in ieder geval in de koffiepauze. Er is namelijk geen restaurant langs deze weg. Nou, dat is niet helemaal waar, want waar we stoppen is ooit een wegrestaurant geweest, maar het is nu verlaten en vervallen. Wij lopen er wat rond tussen de puinhopen met een kopje oploskoffie in een kartonnen bekertje. Daarvoor hebben de chauffeurs in de kofferruimte heet water en oploskoffie, suiker en melk en theezakjes. Prima geregeld.
Bushtoilet
Een toilet is er ook niet echt. Dus maar achter een hokje waarop staat “Tualet” maar dat dicht zit, of een struik, -hoewel die hier heel schaars zijn in de woestijn. We maken deze reis wel vaker gebruik van een ‘bushtoilet’.
Als je niet beter wist
De weg loopt hier een eind langs de grote rivier de Amu Darja. We kijken er over uit waar we hier staan met de koffiepauze. Een flinke rivier nog wel, zou je zeggen. Als je niet beter wist. Want er wordt ons gewezen op het peil dat de rivier vroeger had en nog zou horen te hebben. En dan schrik je toch wel even. Geen wonder dat het Aralmeer langzaam droog valt! Op den duur moet dit toch een ramp voor Oezbekistan worden?! Dan is het gebeurd met de katoenteelt. En het drinkwater! Maar het zal vast nog veel meer vervelende gevolgen hebben. Als de mens zo grootschalig ingrijpt in de natuur als hier gebeurd is in Centraal Azië, gaat het bijna altijd mis…
Verder gaat het door de woestijn. Soms is een rit door de woestijn zeer afwisselend en zelfs spectaculair, zoals we in Zuid-Amerika zagen in de Atacama-woestijn. Maar hier is het voornamelijk saai. Grijsgeel zand, hier en daar een struikje van een halve meter hoog, soms een kudde schapen met een herder erbij. Het armzalige hokje dat erbij staat zal wel het onderkomen zijn voor de herder. Urenlang geen huis te zien.
Hier langs de zwarte stippellijn (foto boven) zou de rivier eigenlijk moeten staan. De figuurtjes rechts zouden in het water moeten lopen. Zo laag staat de Amu Darja.
Het enige "toilet" dat die naam heeft, is afgesloten. Dan maar erachter. // Onze chauffeurs zijn in de pauze nog actief met ons voorzien van koffie en thee. Vanuit de bagageruimte.
Naast de oude weg waarop wij rijden, leggen ze een nieuwe betonnen weg aan.
Soms is een "toilet" letterlijk een gat in de grond onze bus onder de wijde woestijnhemel
dit was ooit het terras van een wegrestaurant re: de woestijn
Aardgas
De lunch gebruiken we bij een soort restaurant onderweg. ‘Soort’, schrijf ik, want we zitten aan lange tafels en mogen ons meegebrachte lunchpakketje hier opeten. Dat mag niet in elk restaurant. We vieren ook de verjaardag van een van de dames. Ze krijgt een bosje bloemen aangeboden uit de ‘tuin’ van dit restaurantje. Later in het hotel krijgen we een rondje van de jarige.
Verder maar weer over de zeer matige weg door de eindeloze woestijn. Na een pauze is het ongenadig heet in de bus. Al rijdend wordt dat wel beter, maar de zon blijft erop branden, dus ik trek het gordijntje maar dicht. Zoveel is er toch niet te zien buiten. Een oogje of twee dichtknijpen is dan ook geen verkeerd idee. Nog een keer een toilet- en benenstrekpauze langs de weg. We komen langs een monument voor de gasproductie die hier op gang is gekomen. Oezbekistan kan zich gelukkig prijzen met een forse hoeveelheid aardgas in de bodem. Op een gegeven moment zie ik langs de weg halfronde buizen op palen: een irrigatiesysteem voor de katoen.
Hotel
Zo komen we dan na een volle dag van negen uur rijden over een kleine 500 km tegen vijf uur toch aan in Buchara. We checken in in het Siyavush Hotel, net buiten het toeristische centrum. Van zo’n dag zitten word je ook moe. Lekker even douchen en dan ben ik al aardig opgeknapt. We lopen van het hotel naar het centrum, waar we zullen dineren. Het is druk in de stad.
Madrassa Nadir Diwan-Begi
We komen langs de Madrassa Nadir Diwan-Begi. Morgen zullen we die niet weer bekijken van deze kant, dus ik maak alvast in de drukte wat foto’s van het hoofdportaal, de grote iwan. De koranschool van 70 x 70 m is gebouwd in 1623 als karavanserai, een soort herberg zeg maar. Later heeft men hem veranderd in een theologische hogeschool (madrassa of medrese). Hij is bijzonder omdat in de Islam een verbod geldt op het afbeelden van levende wezens (uitgezonderd planten, dat dan weer wel) en op de gevel van deze iwan staan… vogels. Duidelijk herkenbaar! Vliegende reigers zijn het volgens de reisgids. (‘Zentralasien’ van Dumont). Onder de staart is aan beide kanten ook nog een zoogdier afgebeeld zie ik. Ik zou zweren dat het een varkentje was, maar zo ver naast de ‘canon’ zal de bouwmeester toch wel niet hebben durven gaan, lijkt me! In de zon boven de pishtak is trouwens een gezichtje afgebeeld. Gekker moet het toch niet worden. Pure ketterij hier. Ik vind het wel leuk. Misschien kun je het wel vergelijken met de beeldhouwers die onze grote gotische kathedralen versierden: boven, buiten het normale gezichtsveld, beeldden ze duiveltjes en zotten af.
Madrassa Nadir Diwan-Begi met de vliegende reigers...
... varkentjes...je zou het zweren
Eten op dakterras aan Lyabi Hausz in Bukhara
Aan het Lyabi Hausz complex zitten we op een dakterras van restaurant Saroy Adras, waar we van een heerlijk diner genieten. Langs het water beneden is het druk, met stalletjes en flanerende mensen. Er is een festival over de Zijderoute. Weer zo’n pracht plek om te dineren, overigens.
gezellige drukte bij Labi Hausz complex
Wandeling door verlicht, avondlijk Bukhara
Na het diner maken we nog even een rondje stad. Dat is leuk: overal is het druk en er is van alles te doen. Langzaam gaan overal de lichten aan. Anders dan in Khiva liggen alle bezienswaardigheden hier in de drukke stad. Dat is enerzijds leuk, anderzijds missen wij meteen al de sfeer van ‘vroeger’ die je in Khiva op zo bijzondere manier onderging. Daar was het relaxt, hier druk. Ook ’s avonds –of misschien wel juist ’s avonds als de hitte wat minder wordt-, is het druk op straat. We lopen o.a. naar de grote minaret Kalyan (Kalian, Kalan, Kalon) en de bijbehorende moskee Kalyan en de Madrasa Mir-e-Arab. Ze zijn verlicht met grote schijnwerpers en voor de madrassa is een podium en daar treden mensen op. Het lijkt wel wat op een volksfeest want veel ‘gewone’ mensen dansen er en zingen en er is oorverdovende muziek. Maar niet iedereen mag daar zomaar dansen. Om het plein heen is een afzetting en staan en zitten mensen te kijken, rijen dik. Onze gids loopt door de rijen heen, smoest wat met een bewaker en even later mogen wij als groep dóór de rijen, en het plein oversteken om tegen de moskee onder de minaret te kijken naar het podium. We maken foto’s en kijken en luisteren. Na een poosje is het genoeg en gaan we terug. Door een langzaam minder druk wordende stad lopen we naar het hotel terug. Het laatste stuk naar het hotel loopt de weg door vrij nauwe stegen en daar is minder verlichting. En het wegdek kent daar nogal obstakels dus het is oppassen geblazen. Onze gids licht op heikele punten even bij met een lantaarntje. Tja, dat heb ik ook maar dat zit in mijn koffer… Niet op gerekend dat ik het nodig zou kunnen hebben. Maar het gaat goed en we komen zonder struikelen terug bij het hotel.
de Madrasa Mir-e-Arab
moskee Kalyan en minaret
dans en muziek op het plein voor de moskee Kalyan en de Madrasa Mir-e-Arab
