Gelezen boeken tijdens een vakantie

(genoemd in willekeurige volgorde, namelijk die waarin ik ze las). De meeste, bijna alle, boeken las ik op mijn e-reader. 

Mijn sterrenwaardering: 

*: niet kopen, niet lezen, zonde van je tijd.

**: niet kopen, wel lezen als je tijd hebt.

***: redelijk goed boek, zeker lezen.

****: zonder meer goed boek, zeker lezen want verrijkend en interessant en/of boeiend, spannend

*****: boek van uitzonderlijke kwaliteit dat je na lezing anders achterlaat dan voor je het boek las.

Borgen*** 

Het boek naar de bekende en beroemde Deense tv-serie. 

Mijn oordeel: zeker als je, zoals ik, wel eens een aflevering hebt gemist, is dit een boek om ‘erbij’ te lezen. In een boek is ook meer ruimte voor beschrijving en nuance. De politieke intriges kan ik op papier nog beter volgen dan in de snelle tv-serie. Ik zie steeds de gestalte van Birgitte Nyborg  en de andere hoofdpersonen voor me bij het lezen. Nu is dat in het geval van Birgitte geen straf, integendeel…

De Killing 1 en 2 ***

Boeken naar de bekende Deense tv-serie. 

Mijn oordeel: zeker als je, zoals ik, wel eens een aflevering hebt gemist, is dit een boek om ‘erbij’ te lezen. In een boek is ook meer ruimte voor beschrijving en nuance. 

Jan Brokken:  De Vergelding ****

Volgens de achterkaft: Jan Brokken groeide op in Rhoon, een Zuid-Hollands dorp dat sinds de oorlog een geheim met zich meedraagt. Door sabotage vindt in 1944 een Duitse soldaat de dood. De vergelding van de moffen is verschrikkelijk: zeven mannen uit Rhoon worden geëxecuteerd, hun vrouwen en kinderen uit hun huis verdreven, have en goed in brand gestoken. Wie pleegde de aanslag op de Duitse soldaat? Waarom? Of was het toch een dom ongeluk met fatale gevolgen? Tot op de dag van vandaag maken de dorpsbewoners elkaar verwijten. In De vergelding reconstrueert Jan Brokken de gebeurtenissen aan de hand van duizenden pagina's processtukken, getuigenverhoren en 185 interviews met betrokkenen. Net als hij denkt te weten hoe het zit, krijgt het verhaal een compleet andere wending. 

Rhoon, geboortedorp van Jan Brokken onder de rook van Rotterdam, was op 10 oktober 1944 het toneel van een verzetsdaad óf een sabotagedaad tegen een paar Rhoonse vrouwen die aanpapten met de Duitse bezetter. Wie legde de onder stroom staande elektriciteitsdraad over de weg, waardoor een Duitse soldaat gedood werd en Rhoon moest lijden onder executies en razzia's? Het is een vraag die Rhoon (het toneel van Brokkens romans 'De provincie' en 'Mijn kleine waanzin'*) tot ver voorbij de Tweede Wereldoorlog bezig hield. Brokkens nauwgezette en niet vooringenomen reconstructie van 10 oktober 1944 brengt op zich niet veel nieuws aan het licht. Hij laat een genuanceerd beeld zien van het verzet. Bovendien toont hij aan dat collaboratie niet altijd is wat het lijkt. Maar Brokken' beeld van Rhoon in de Tweede Wereldoorlog is messcherp. Zeer lezenswaardig historisch verslag van de menselijke kanten van fout en goed! Kleine druk.

G. Boomsma

Mijn eigen oordeel: In de van hem bekende journalistieke stijl vertelt Brokken over de zoektocht naar de achtergronden van het Rhoonse drama. Knap gecomponeerd; het is een opgave om zoveel gegevens, verkregen uit gedegen bronnenonderzoek, in goed te verteren brokken aan de lezer op te dienen. Brokken slaagt daar zeer goed in. 

Tommy Wieringa: Dit zijn de namen *****

(zoals op de achterkaft)

Een grensstad in de steppe. Uit de vlakte duikt een groep verwilderde vluchtelingen op. Ze veroorzaken angst en onrust in de stad. Als Pontus Beg, commissaris van politie, ze laat oppakken, wordt in hun bagage het bewijs van een misdaad gevonden. Beg ontrafelt de geschiedenis van hun helletocht, die gaandeweg verweven raakt met de ontdekking van het verhaal over zijn eigen afkomst. De ontmoeting met een oude rabbijn, de laatste Jood van de stad, leert hem de waarheid kennen over zichzelf. Met humor en wijsheid verbindt Tommy Wieringa de duistere binnenwereld van de mens met de vraag naar wie wij zijn en of verlossing mogelijk is.

Tommy Wieringa (1967) kiest niet de gemakkelijkste weg. Hij borduurt niet voort op het succes van 'Joe Speedboot', maar zoekt een eigen weg, vol verdieping en vernieuwing. In een fictief Russisch stadje aan de rand van de steppe tobt een politiecommissaris met zijn identiteit. Een groep vluchtelingen komt na een barre tocht meer dood dan levend in het stadje aan. De lotgevallen van al deze stervelingen komen in een krimi-achtige setting bijeen. Het verhaal wordt fragmentarisch verteld en bouwt zich langzaam op, met toenemende spanning. Wieringa beheerst dat perfect. De parallellen met het Oude en Nieuwe Testament, de thema's van verlossing, offer, beloofde land, uitverkorenheid en de vele symbolische verwijzingen naar jodendom en andere religies moeten het verhaal een filosofische dimensie geven, die niet oninteressant, maar soms wat gewild is. Wieringa rijgt pareltjes van formuleringen aaneen met clichématiger taalgebruik en af en toe onhandigheden. Dit neemt niet weg dat dit boek leest als een detective en verre uitsteekt boven de middelmaat van de jongste literaire oogst. Paperback, normale druk.

Drs. Cees van der Pluijm 

Mijn eigen oordeel: Een intrigerend boek dat zoveel thema’s en ideeën aansnijdt dat het bijna topzwaar wordt misschien. Maar je blijft er wel in lezen en hier en daar is het zelfs spannend. Een boek over menselijke tragedies en hoop. Een boek dat je niet onberoerd kan laten. Aan dit boek hoop ik op deze website een grotere analyse te wijden, in combinatie met Stikvallei van Frank Westerman. 

Jo Nesbö: Politie****

Sterke thriller in de Harry Hole-reeks van de populaire Noorse auteur. Brute moorden op diverse politieagenten brengen het rechercheteam van Hole in rep en roer.  Aan het begin van Politie beweegt Harry Hole zich als een schim in de coulissen. In de vorige thriller is hij aangeschoten alsof er een speciaal Hole-jachtseizoen was geopend, wat voor hem reden was om zijn geniale brein voor minder levensbedreigende zaken aan te wenden.  Het vaste Noorse rechercheteam moet het zonder hem doen, en als er politieagenten op brute wijze worden vermoord, voelen ze het gemis. Ze doen pogingen de denkwijze van de fantoomrechercheur te adapteren, maar er is maar één Harry Hole - die tegendraadse, ongewone, laconieke kerel die vecht tegen demonen uit het criminele circuit en demonen in zijn eigen hoofd. Een nevenplot in Politie behelst de nieuw aangestelde commissaris. Een relatief jonge man die niet vies is van ellebogenwerk om de top te bereiken. Zo nodig licht hij de wet een beentje en krabt een ambtenarenruggetje als het hem uitkomt. Met name het ruggetje van Isabella, een ambtenaar bij de overheid die hem de hand boven het hoofd houdt. Het chantabele gedrag van de commissaris compliceert de oplossing van de misdaden.

Catch 22

Hole's positie aan de zijlijn wordt onhoudbaar na een gruwelmoord die hem uit zijn tent moet lokken. Het politieteam is competent, maar er beweegt zich een nog competenter killer door Noorwegen die maar door één man kan worden gestopt. Het is Hole's Catch 22. En als hij het verhaal instapt, is het alsof de gangmaker op het feestje arriveert, de man naar wie iedereen reikhalzend heeft uitgezien. Zijn komst brengt oplossing van de moordzaken nog altijd niet in een stroomversnelling. Het is eerder dat door het personage Hole de tot dusver intrigerende thriller een getroebleerde dimensie krijgt, vanwege Hole's complexe karakter. Als Hole steeds meer vluchtwegen voor de killer afsluit en de twee steeds dichter op elkaars domein komen, neemt het geweld exponentieel toe.

Lange finale  

Politie kent niet één maar meerdere ontknopingen, die Nesbø reeds inzet als er nog eenvijfde (!) is te gaan. De actie komt als een langgerekt kookpunt dat met een knap psychologisch draadwerk is voorbereid, en ook veel bevredigender uitpakt dan een korte ontknoping, waar een thriller vaak van door de knieën wil zakken. Zo niet Politie. Cliffhangers, hoge suspense, paniekvoetbal, benauwenis, rookgordijnen. Nesbø deelt de ene na de andere dreun uit, die zijn reputatie als Norway's finest illustreert.

Door: NU.nl/Anne Jongeling 

Mijn eigen oordeel: uitzonderlijk spannend boek, stukken beter dan vorige delen van de Harry Hole-reeks. Nu en dan letterlijk adembenemend door de diverse, hierboven al aangeduide, ontknopingen en cliffhangers. Een van de beste politieromans van deze tijd. 

Geert Mak: Reizen zonder John***

(zoals op de achterkaft)

Altijd al was Amerika een 'geheime liefde' voor Geert Mak. Bijna ieder jaar reisde hij er rond, als journalist en zomaar, als toeschouwer en luisteraar. Het land hield hem een spiegel voor waarin hij Europa en Nederland telkens weer met nieuwe ogen kon bekijken. Nu richt hij zijn blik, eindelijk, op Amerika zelf. In Reizen zonder John volgt Mak het spoor van de legendarische schrijver John Steinbeck, die in het najaar van 1960 met zijn poedel Charley een ontdekkingsreis maakte dwars door het toenmalige Amerika. Zijn tocht beschreef hij in de klassieker Reizen met Charley. 

Precies vijftig jaar later vertrok Geert Mak vanaf het oude huis van Steinbeck. Het was het begin van een inspectietocht in het voetspoor van Charley en John, maar nu met de ogen van 2010. Wat is de afgelopen halve eeuw in de Amerikaanse steden en dorpen veranderd? Waar is Main Street USA gebleven? Welke dromen joegen de Amerikanen al die eeuwen na? Wat is ervan terechtgekomen? Wat rest er nog van het Beloofde Land waartegen ooit de hele wereld opkeek? En wat bindt Amerika en Europa nog in de eenentwintigste eeuw?

Na 'Hoe God verdween uit Jorwerd', 'De eeuw van mijn vader' en 'In Europa' vormt 'Reizen zonder John' de weerslag van opnieuw een originele historische speurtocht van Geert Mak. Hij maakte in 2010 dezelfde reis door de VS als John Steinbeck in 1960. Die was op zoek naar de ware aard van Amerika, en noteerde alles in 'Reizen met Charley'. Allereerst is Maks boek zo een reisreportage, met tal van verwijzingen naar Steinbecks relaas, waarvan Mak echter geleidelijk de half-fictieve aard herkent. Vervolgens is 'Reizen zonder John' een zoektocht naar hoe grondig landschap, economie en mentaliteit van de VS in die vijftig jaren zijn veranderd. Met zijn sociologische blik beschrijft Mak onder meer de opkomst van de suburbs, de leegloop der stadscentra, de bijna-ondergang van 'small town Amerika'. Elke halteplaats geeft aanleiding tot historische uitweidingen, zoals over oorlogen, rasverhoudingen en presidenten. De lezer krijgt ook een goed idee van de verwaarloosde infrastructuur, product van een verarmde publieke sector. Een uiterst toegankelijk boek dat een breed publiek zal kunnen boeien. Met register. Kleine druk.

Dr. J.L.G. v. Oudheusden

Mijn eigen oordeel: Interessant boek, maar toch minder aansprekend dan eerdere projecten van Mak. Het laatste stuk moet ik nog steeds uitlezen…

Arnaldur Indridåson: Schemerspel ***

(zoals op de achterkaft)

Zomer 1972. Reykjavík is in rep en roer. In de Laugardalshal zal het wereldkampioenschap schaken beginnen en in de stad wemelt het van de buitenlanders. De Koude Oorlog is op zijn hoogtepunt en vertegenwoordigers van oost en west begeleiden hun mannen, Spassky en Fischer, naar het schaakbord. Terwijl de voorbereidingen in volle gang zijn, wordt een jongen in de bioscoop het slachtoffer van een brute aanval. De politie heeft het buitengewoon druk. Toch wil Marion Briem, die het onderzoek van de zaak leidt, er hoe dan ook achter komen welke tweekamp hier, met een mensenleven als inzet, wordt uitgevochten.

De populaire IJslandse auteur gebruikt het legendarische wereldkampioenschap schaken uit 1972 tussen Spassky en Fischer als achtergrond voor deze thriller. Op het hoogtepunt van de Koude Oorlog zijn de toernooivoorbereidingen in volle gang, als in een bioscoop een scholier wordt doodgestoken. Omdat de jongen een filmfreak was, die met zijn taperecorder alle filmgeluiden opnam, concludeert rechercheur Marion Briem dat hij vermoord is omdat hij per ongeluk een geheim gesprek tussen bioscoopgangers heeft opgenomen. Als blijkt dat een geheimzinnige Rus en Amerikaan zich onder de bezoekers bevonden, krijgt het politieonderzoek een politiek karakter. Van hogerhand wordt zelfs gevraagd het onderzoek te staken, wat Marion natuurlijk niet doet. Boeiende thriller, dit keer zonder rechercheur Erlendur, hoewel hij op de laatste pagina toch nog als jongeling binnenstapt. Flashbacks naar Marions kindertijd weven de geschiedenis van de tbc in IJsland mooi door het verhaal. Goede sfeer- en karakterbeschrijvingen, pakkende dialogen. De spanning wordt mooi opgevoerd, uitstekend plot. 

Ria Scholten-Boswerger

Mijn eigen oordeel:  Ik ben een fan van de boeken van Indridåson en de meeste heb ik gelezen. Ik vind dit niet bepaald de beste. Niettemin nog best onderhoudend. 

Nelleke Noordervliet: Vrij man. *****

 (zoals op de achterkaft):

Plaats van handeling: De Republiek der Zeven Verenigde Provinciën en de Nieuwe Wereld. Hoofdpersoon: arts en jurist Menno Molenaar, die na de vroege dood van zijn vader het genadebrood van zijn Rotterdamse koopmansfamilie eet, en eenzaam en koppig zijn weg zoekt. De jonge Menno Molenaar komt aan de Leidse Alma Mater in contact met twee werelden: die van de perverse Engelse lakenreder Dixon en die van de jonge radicale denkers rond Spinoza. Met een van hen, Adriaan Koerbagh, sluit hij vriendschap. Molenaar rondt zowel een studie rechten als medicijnen af. Ondanks zijn voorkeur voor de geneeskunst wordt hij door Dixon naar Den Haag gemanoeuvreerd om daar in dienst van raadspensionaris Johan de Witt informatie te verzamelen die de Engelsen in hun eeuwige conflict met de Nederlanden goed kunnen gebruiken. De werelden van de radicale, integere denkers en die van de rijke Engelsman en diens naar liefde hunkerende vrouw raken op voor Menno Molenaar onverdraaglijke wijze met elkaar verknoopt. Als de druk die Dixon geestelijk en lichamelijk op hem uitoefent te groot wordt, kiest hij voor een rigoureuze daad van extreem geweld, waarna hij scheep gaat naar de Nieuwe Wereld. In New York probeert Menno Molenaar in het reine te komen met het turbulente verleden. Hij streeft de vestiging van een ideale gemeenschap na volgens de regels van zijn radicale vrienden. Maar idealen laten zich niet zomaar realiseren en de last van het onbuigzame lot bepaalt uiteindelijk het teken waarin zijn leven definitief komt te staan. Dat is het verhaal van Menno Molenaar. Maar er is meer... Nelleke Noordervliet is onderdeel van het verhaal, zij wandelt met Menno Molenaar door het decor van zijn verleden. Zij schrijft zijn geschiedenis, die een vertekening is van de echte geschiedenis. Kan zij immers het verleden echt kennen, echt begrijpen? Ziet ze niet wat ze kent: de problemen van haar eigen tijd teruggeplaatst in het verleden? Om haar blikveld te verruimen vervlecht Nelleke Noordervliet haar verhaal van Menno Molenaar met persoonlijke getuigenissen van mensen die Menno's leven delen - historische personages als Lieuwe van Aitzema en Johan de Witt, en fictieve personages want Vrij man is en blijft een roman.

De schrijfster en haar fictieve hoofdpersonage, de 17e-eeuwse arts en jurist Menno Molenaar, ontmoeten elkaar in New York. Ze zijn Rotterdammers die gestudeerd hebben in Leiden. Terug in Nederland volgt een tocht langs de plaatsen waar Menno heeft gewoond en geleefd. Via Menno schrijft Noordervliet over het leven in de Gouden Eeuw, de sociaal-maatschappelijke omstandigheden, de gespannen politieke situatie en de veranderingen in het denken over wetenschap en religie. Menno komt in aanraking met de kring rond Spinoza. Door diens ideeën raakt hij los van het geloof. Hij wordt gedwongen bij Johan de Witt te spioneren voor de Engelsen. Na een gewelddaad vlucht hij naar New York. De schrijfster is personage in de roman. Historische figuren dragen evenzeer bij tot de verbeelding van het leven in de Republiek als de bedachte personages. Hoop, wanhoop, verraad en agressie beeldt zij overtuigend uit. Menno's dilemma's zijn herkenbaar. Uit haar interventies als romanfiguur wordt duidelijk dat elke verbeelding van het verleden de werkelijkheid vertekent. Zeer aanbevolen. 

Gerard Oevering

Mijn eigen oordeel: een intrigerend boek, door het historische onderwerp dat met vaart wordt behandeld, door de unieke compositie waarin ze verleden en heden laat samenspelen, en op metaniveau is het ook nog een boek over het schrijven van een historische roman. Spannend, onderhoudend, suggestief, leerzaam, sfeervol. Een excellent boek, mijn vijf sterren meer dan waard. 

Charles Lewinsky: Terugkeer ongewenst ***

(zoals op de achterkaft)

`Ik heb leren leven zonder vrijheid, zonder hoop. Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten? Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde, deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur, entertainer en regisseur Kurt Gerron, die in de jaren twintig en dertig grote triomfen vierde in Berlijn. In 1933 vlucht hij voor de nazi's en belandt via Wenen en Parijs in Nederland, waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms. Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geïnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt, waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs. Weigeren betekent transport naar Auschwitz, meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst. Dit duivelse dilemma vormt de kern van dit adembenemende boek, dat tevens een betoverende en tegelijk tragische liefdesgeschiedenis is. Een fascinerende roman over de macht van het geweten, de kracht van de liefde en de desastreuze wending van de geschiedenis.

De Zwitserse auteur (1946) werkte o.m. als dramaturg, regisseur en redacteur. Hij werd vooral bekend door zijn in vele talen vertaalde roman 'Het lot van de familie Meijer'. In deze nieuwe roman vertelt Lewinsky het verhaal van de aan het einde van de 19e eeuw in Berlijn geboren acteur en regisseur Kurt Gerron. Als jood moet hij in 1933 voor de Nazi's vluchten - eerst in de VS en later naar Nederland. Als gevolg van de Duitse bezetting worden Gerron en zijn vrouw naar Theresienstadt gedeporteerd. De kampcommandant Karl Rahm beveelt hem een propagandafilm over Theresienstadt en zijn joodse bewoners te draaien en zadelt Gerron zo met een onoverkomelijk ethisch en moreel dilemma op. In retrospectieven trekt het leven van Gerron langs de lezer, uitmondend in een als mens calculerende Gerron. Hij draait de film, die bekend werd onder de titel 'Der Führer schenkt den Juden eine Stadt' en wordt kort erna vergast. Uitgangspunt voor deze indringende en schokkende roman, deels op waarheid berustend, is het feit dat een begaafd mens wordt gereduceerd tot wat voor hemzelf nooit telde: hij is alleen nog maar jood. 

G. Brandorff 

Mijn eigen oordeel: Na “Het lot van de familie Meyer”, dat ik met plezier las hoewel geen liefhebber van familieromans,  kon dit boek alleen maar tegenvallen. En dat doet het ook.